کد مطلب:36588 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:73

رابطه ی انسان با خدا مراتبی بالاتر از رابطه ی مبتنی بر...











رابطه ی انسان با خداوند مراتبی عالیتر از رابطه ی مبتنی بر ترس و طمع هم دارد. ولی به هر حال رسیدن به آن مرتبه ی عالی مستلزم گذشتن از مراحل مقدماتی است. پیشوایان دین، از جمله امیرالمومنین (ع) گفته اند كه عده ای خدا را از ترس عبادت می كنند، این عبادت بردگان است و گروهی او را به طمع بهشت می پرستند، این عبادت تاجران است، اما عده ای خدا را شاكرانه می پرستند و این عبادت احرار است.[1] داستانی قریب به همین مضمون نیز از شبلی نقل كرده اند كه می دوید و چوبی به دست داشت كه هر دو سرش مشتعل بود. پرسیدند: به كجا می روی؟ گفت: می روم تا با یك سر این چوب بهشت را بسوزانم و با سر دیگرش جهنم را، تا مردم خدا را فقط برای خدا عبادت كنند.[2] البته عبادت

[صفحه 115]

انواع دارد و كثیری از مردم به طمع یا از ترس به سوی خدا می روند. پیامبران نیز با همین ابزار كار می كردند. آنها مبشرین و منذرین بودند یعنی هم در مردم طمع به پاداش و هم ترس از عذاب را زنده نگه می داشتند.

اما در این نامه امیرالمومنین (ع) بیش از هر چیزی بر ترس از خداوند تاكید كرده اند. شاید دلیلش آن باشد كه رفتار آدمی در بدایت امر بیش از هر عاطفه ای تحت كنترل ترس و پرهیز است.

و الرهبه من عقوبته و الشفقه من سخطه. فانه لم یامرك الا بحسن و لم ینهك الا عن قبیح.

امیرالمومنین (ع) در ادامه ی سخن فرزند خود را از خشم خداوند هم بیم می دهند. اما آیا خداوند می تواند خشم بگیرد؟ آیا آدمیان می توانند غضب خداوند را تصور كنند و با این تصور، بهراسند؟ آیا خشم از اوصاف آدمی است یا می تواند وصف خداوند هم واقع شود؟


صفحه 115.








    1. ان قوما عبدوالله رغبه فتلك عباده التجار و ان قوما عبدوالله رهبه فتلك عباده العبید و ان قوما عبدوالله شكرا فتلك عباده الاحرار. نهج البلاغه، كلمات قصار 237.
    2. این حكایت از او به صورتهای مختلف آمده است برای مثال، رك: تذكره الاولیاء، ص 617 و كتاب شرح التعرف، ج 1، ص 13 و نیز اللمع (طبع مصر، 1960) ص 483. نظیر این داستان از رابعه عدویه نیز نقل شده است. برای مثال، رك. تذكره الاولیاء ص 83. مناقب العارفین، ج 1، ص 397.